Λοκροί

Οι αρχαίοι κάτοικοι της Λοκρίδας. Όπως φαίνεται από τη γλώσσα τους, οι Λ. ήταν κράμα βορειοδυτικών ελληνικών φύλων, που κατέβηκαν από τα Β και έφτασαν μέχρι την οροσειρά της Πίνδου. Εκεί χωρίστηκαν σε δύο ομάδες: η μία, αφού ακολούθησε τη διαδρομή του ποταμού Δάφνου, εγκαταστάθηκε στα παράλια του Κορινθιακού κόλπου (Εσπερία Λοκρίδα), ενώ η άλλη, περνώντας από τις Θερμοπύλες, εγκαταστάθηκε στα παράλια του Μαλιακού και του Ευβοϊκού κόλπου (Ηώα Λοκρίδα). Οι παλιοί κάτοικοι, οι οποίοι ήταν Λέλεγες, διώχθηκαν ή αφομοιώθηκαν. Πρώτοι οι Λ. δέχτηκαν την ονομασία Έλληνες και στη συνέχεια, από τους ίδιους και από την Αμφικτιονία, της οποίας πάντα ήταν ενεργά μέλη, διαδόθηκε αυτή η ονομασία σε ολόκληρη την Ελλάδα. Οι σπουδαιότεροι ήρωες των Λ. ήταν ο Αίας, ο γιος του Οϊλέα, και ο Πάτροκλος. Η μυθολογία συσχετίζει τους Λ. με τους Φωκαείς, τους Ηλείους και τους Θεσσαλούς, αφού στα τραγούδια και στις παραδόσεις των λαών αυτών αναφέρονται ήρωες και ηρωίδες που συγγενεύουν μεταξύ τους. Επιπλέον, οι σχετικοί μύθοι πιστοποιούν όχι μόνο τη συγγένεια των Λ. με τους άλλους λαούς αλλά και τη ζωηρή αποικιακή δραστηριότητά τους, την εποχή της αποικιακής επέκτασης των αρχαιοελληνικών φυλών. Για παράδειγμα, πρώτοι οι Λ. αποίκησαν την Τρωάδα μετά την καταστροφή της Τροίας. Λέγεται μάλιστα ότι κάθε φορά έστελναν δύο ευγενείς παρθένες ως νεωκόρους της Ιλιάδας Αθηνάς, για να την εξευμενίσουν μετά την προσβλητική συμπεριφορά του Αίαντα απέναντι στην Κασσάνδρα. Τον 6o αι. π.Χ. οι Λ. συγκρούστηκαν με την ισχυρή εκείνη την εποχή Κόρινθο, η οποία τελικά κατόρθωσε να συντρίψει τους Εσπέριους Λ. Αυτοί αναγκάστηκαν να υποταχθούν και από τότε σταμάτησαν οποιαδήποτε εθνική δραστηριότητα. Οι άλλοι Λ. (Hoίoι) αντιστάθηκαν περισσότερο, αλλά τον 3o αι. π.Χ. υποτάχθηκαν σε άλλα έθνη και έπαψαν και αυτοί να έχουν αυτόνομη ιστορία. Από παλιά οι Λ. ήταν χωρισμένοι σε πολλές πολιτείες, οι οποίες δεν είχαν μεταξύ τους ισχυρούς δεσμούς. Το γεγονός αυτό άλλωστε φαίνεται ότι συνετέλεσε στο να έχουν και διαφορετικές ονομασίες. Εκτός από τις επίσημες ονομασίες Εσπέριοι και Ηοίοι, ονομάζονταν Φυσκείς, από τη μεγάλη πόλη Φύσκου, Οπούντιοι, από τη μητρόπολη Οπούντα, Eπικνημίδιοι και Υποκνημίδιοι, από το βουνό Κνημίς, και Οζόλες. Οι Οπούντιοι έλαβαν μέρος στη μάχη των Θερμοπυλών και το 395 π.Χ., εξαιτίας των διαφορών τους με τους Φωκαείς, έγιναν η αφορμή του Κορινθιακού πολέμου. Το 371 π.Χ. συμμάχησαν με τους Θηβαίους, το 265 π.Χ. πήραν μέρος στην Αιτωλική συμπολιτεία και το 197 π.Χ. εξασφάλισαν την ανεξαρτησία τους χάρη στον Φλαμινίνο. Οι Εσπέριοι, που είχαν πάρει μέρος στον Πελοποννησιακό πόλεμο, συνέπραξαν και στην Αιτωλική συμπολιτεία και το 197 π.Χ. εξασφάλισαν και αυτοί την ανεξαρτησία τους από τον Φλαμινίνο. Στα τέλη της ρωμαϊκής δημοκρατίας, οι Λ. μαζί με τους Βοιωτούς, τους Ευβοείς, τους Φωκαείς και τους Αχαιούς συγκρότησαν πολιτειακή ένωση (κοινόν).